Tip 1 diyabet gebe ve bebek riski.Tip 1 diyabet gebe ve gebelik öncesi.Tip 1 diyabet gebe ve hedef şeker düzeyleri.Tip 1 diyabet gebe ve insülin tedavisi.Tip 1 diyabet gebe ve doğum şekli.Tip 1 diyabet ve lohusa.
Bir diyabet li (şeker hastası) ancak sürekli şeker takipleri sayesinde kontrollü bir yaşam sürebilir.Gebe likte bu daha da önem kazanır, sağlıklı bir doğum amaçlanır.
Diyabet olan bir kadın gebe kalırsa perinatolojist, doğum uzmanı, diyetisyen ve endokrin uzmanına ihtiyaç duyacaktır.
Gebelik esnasında şunlar gözden geçirilmeli;
Gebelik süresince kullanılacak insülin tipi , dozların zamanlama ve sıklığı, açlık ve tokluk kan şekeri hedefleri, öğün ve ara öğün sıklığı, kan şekeri ölçüm sıklığı ve zamanlaması,hipoglisemi hallerinde yaklaşımlar, egsersiz zamanlaması ve sıklığı, ketoasidoz riskini önlemek için yaklaşımlar.
Genetik araştırmalara göre ;
Tip 1 diyabet li bir annenin çocuğunda diyabet gelişme riski, diyabet li bir babanın çocuğundaki riskten daha düşüktür.
Gebe kadında insülin plasentayı geçemez,dolayısıyla bebeğe direk etkisi yoktur, ancak şeker geçer, bu da bebeğin pankreasının ekstra insülin salgılamasına yol açar.
İnsülin büyüme hormonu etkisi yaratarak bebekte makrozomi-iri bebek durumuna yol açar, doğumu tehlikeye sokar.
Tip 1 Diyabet li lerde gebe kalmadan önce ( HbA1c değerleri normale yakın veya normalin %1 üstü olmalı) ve gebe liğin ilk birkaç ayı yüksek şeker değerleri ciddi doğumsal sorunlara ( düşük,sakatlık) yol açabilir.
Tip 1 diyabet li bir gebe de İkinci ve üçüncü 3 aylık dönemlerde gelişen yüksek değerler ise doğumda veya sonrasında bebeğe ait komplikasyonlara (erken doğum,gelişme geriliği,iri bebek,doğumda hasar, doğum sonrası şeker düşmesi, sarılık,kırmızı kan hücre fazlası) yol açabilir.
Tip 1 Diyabet li gebelerde hedef plazma şeker düzeyleri ;
Açlıkta ve yatmadan önce 70-100mg/dl,
Öğün sonrası 1.saat 140mg/dl altı olmalı,
Gece kontrollerinde de (02-04saatlerinde ) 70-100 mg/dl düzeylerinde olmalıdır.
Tip 1 Diyabet li gebe takibinde diyet (karbonhidrat oranı % 40 uygun olur) ve egzersiz ( her öğün sorası 20 dklık yürüyüş) planlanmalı, tansiyon ölçümleriyle hipertansiyon eğilimi incelenmeli, sık şeker ölçümlerinin yanı sıra HbA1c testleri , her 3ayda 24 saatlik idrarda kreatinin klirensi-total protein-microalbumin testleri yapılmalı, göz dibi kontrol edilmelidir.
Tip 1 Diyabet li gebe nin şeker ölçümleri günde en az 8 kez olmalıdır (öğün önü ve arkasından 1.saatte , yatmadan önce ve gece saat 02’ de).
Tip 1 diyabet li gebe de İnsülin ihtiyacı gebelik boyunca artma gösterir (kilo alımı , kalori artışı ve plasenta hormonlarının etkisiyle) , son ayda iki katı değerlere ulaşabilir.
Amerikan diyabet birliği ,diyabetli gebe lerde, regüler-kısa etkili insülin kullanımını önerir, hızlı etkililer ve bazal doz için 24 saat etkili (uzun etkili) insülin leri önermez.(Ancak pratikte kullanan merkezler var , çalışmalarda olumsuzluk saptanmamış)
İlk 3ay kusmalar esnasında yemek yenmese bile karaciğerden glükoz salımı devam ettiğinden bazal insülin gerekir, NPH veya Lente kullanılır.
Gebelerin takibinde 3 er aylık dilimlere göre önerilen testler şöyle planlanır;
İlk 3 aylık dilimde;
HbA1c düzeyi bakılmalı, hedef % 6.5 ve altı değerler olmalı, eğer HbA1c %8-10 aralığında olursa bebekte sakatlık riski olur.
Ultrasonda ense kalınlığı ölçülür, Down sendrom taraması yapılır.
İkinci 3 aylık dilimde;
Üçlü test taraması, 19-20 haftalarda ultrason (ikinci düzey) taraması ve fetal ekokardiyografi planlanır.
Üçüncü 3 aylık dilimde;
32-34 haftalardan itibaren non stress test ve biofizik profil planlanır.
Gebelerde egsersiz nasıl olmalı?
Egsersiz öncesi kan şekeri düzeyleri 90 – 140 mg/dl hedeflenmeli ( 1-3 saat önce öğün önerilir) eğer 90 mg/dl altında ise ara öğün alınmalı ve eğer 250 mg/dl üzeri ise egsersiz ertelenmeli , orta düzeyde- max kalp atımı 140/dk önerilir, en fazla 45 dakika süreli, öğün öncesi bolus insülin dozu da azaltılabilir( insülin iğnesi karın bölgesine uygulanmalı,aktif adalelere uygulanmamalı), egsersiz esnasında vajinal kanama- baygınlık hali-bebek hareketinde azalma olursa ya da bel ağrısında egsersiz sonlandırılır, yardım alınmalıdır.
Diyabet olgularda doğum seyri;
Doğum zamanı; gebelik süresince yapılan kan şekeri takiplerinin kalitesi, gebelik vizitleri ve bebeğin akciğer gelişim düzeyi ile belirlenir.
Eğer doğum kendiliğinden başlamazsa 40-42 haftalarda suni sancı uygulanır.
Diyabetli gebe lerde Doğum esnasında kasılmalar insülin ihtiyacını düşürür, dikkatli olunmalı, saatlik şeker bakılmalı,gerekirse 70-100 mg/dl lik hedefi sağlamak için damar yolundan glikoz ve insülin uygulanmalıdır.
Doğum sonrası plasental hormonlar kalktığından insülin ihtiyacı dramatik azalır,birkaç gün içinde gebe lik öncesi insülin dozlarına dönülür.
Diyabet li gebelerde Sezeryan uygulanırsa 2-3 gün oral verilmez, damar yoluyla glikoz ve insülin ayarlaması yapılır.
Diyabet li loğusa larda Emzirme döneminde glikoz kullanıldığından gebelik öncesinden daha az insülin gerekebilir.
